Szczawa. Zrzutowisko „Wilga” na Polankach nad Szczawą
28/29 grudnia 1944 r. – Polanki nad Szczawą –ostatni zrzut dla AK na zrzutowisku „Wilga”.
9/10 lipca 1944 r. – zrzut na dla AK na zrzutowisko „Sójka” w Słopnice na wzgórzu Dzielec
Kilka kilometrów przed Szczawą przyjdzie nam skręcić w leśną stromą drogę wiodącą na Polanki nad Szczawą.
Placówka zrzutowa „Wilga” na Polankach nad Szczawą usytuowana jest z dala od głównej drogi. Była aktywnie wykorzystywana w celu przyjmowania zrzutów do końca 1944 r.
Od 22/23 listopada (operacja „Kazik 1”) aż końca grudnia 1944 r. dokonywane były tu zrzuty zasobników z lekarstwami, bronią, umundurowaniem oraz desant dwunastu skoczków spadochronowych – cichociemnych. Ostatniego zrzutu dla Armii Krajowej dokonał 28/29 grudnia 1944 r. mjr pil. Antoni Tomiczek Halifaksem LL118 C.
Major pilot Antoni Tomiczek siedział za sterami kilkudziesięciu typów maszyn. Był pilotem myśliwskim w 2 Pułku Lotniczym w Krakowie, a w czasie II wojny światowej latał w 301 Dywizjonie Bombowym Ziemi Pomorskiej im. „Obrońców Warszawy” i w 1586 Eskadrze Specjalnego Przeznaczenia. Odbył 23 skrajnie niebezpieczne loty ze zrzutami: 5 razy nad Polskę, 11 nad północne Włochy, 3 nad Jugosławię, 2 nad Czechosłowację, 1 raz nad Grecję i 1 raz nad nieustalonym krajem. Antoni Tomiczek zmarł 19 listopada 2013 r. Odszedł w wieku 98 lat.
Fot. Mjr pil. Antoni Tomiczek. Fot. Archiwum Krzysztofa Wielgusa
W 2008 r. wrócił na to miejsce i spotkał się z żołnierzami 1 PSP AK i góralami, którzy pamiętali ten ostatni zrzut. Do dziś wspomina tę wizytę Anna Adamczyk – świadek zrzutu.
O tym wydarzeniu i jego bohaterze przypomina również rekonstrukcja przedziału ładunkowego Halifaksa znajdująca się w Muzeum AK w Krakowie.
Od wielu lat staraniem Stowarzyszania Seniorów Lotnictwa Wojskowego Oddział Kraków, grupy rekonstrukcyjnej 1 Pułku Strzelców Podhalańskich AK i miejscowych pasjonatów historii pod koniec grudnia odbywa się „Rekonstrukcja Ostatniego Zrzutu” połączona z pokazami akrobacji lotniczych pilotów Aeroklubu Podhalańskiego z Łososiny Górnej.
Muzeum 1 PSP AK w Szczawie
Obok kościoła znajduje się Muzeum 1 PSP AK, nad którym opiekę sprawuje Parafia Rzymskokatolicka w Szczawie. Znajdują się w nim liczne pamiątki z okresu II wojny światowej, w tym sztandar, mundury, listy, fotografie upamiętniające działania pułku.
Ze Szczawy do Ochotnicy Górnej można przejść oznaczonymi szlakami turystycznymi przez góry. Ten bardzo przyjemny szlak liczy około 20 km.
Upamiętnienie: Pomnik na miejscu zrzutu na przysiółku Polanki.
Dojazd: Z Lubnia droga nr 968 w kierunku Tylmanowej.
Placówka zrzutowa „Sójka” na Dzielcu w Słopnicach w masywie Mogielicy
W tej samej okolicy pod Mogielicą, na terenie leśniczówki „u Florka”, w pobliżu wsi Słopnice zlokalizowana została placówka „Sójka”.
W nocy z 9 na 10 lipca 1944 r. dwa samoloty typu Halifax z brytyjskimi załogami na pokładzie dokonały zrzutu kilkunastu zasobników z amunicją, bronią, granatami i sprzętem saperskim. Zrzut odebrali żołnierze Armii Krajowej z Obwodu AK Limanowa oraz Oddziału Partyzanckiego „Wilk”.
Od lat w rocznicę zrzutu staraniem Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego, Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa przy wydatnej pomocy władz Gminy odbywa się rekonstrukcja tego zrzutu połączona z pokazem lotniczym. Z zapartym tchem uczestnicy spotkania podziwiają kunszt pilotów akrobatów z Aeroklubu Podhalańskiego z Nowego Sącza i skoki spadochronowe, jednak największe wrażenie robi przelot wojskowego samolotu transportowego C-295 CASA. Przy odrobinie wyobraźni można zobaczyć, jak mógł wyglądać przelot samolotu niosącego wsparcie i nadzieję dla partyzantów.
W okolicach Tymbarku znajdowało się lądowisko „Mucha” przygotowane do operacji „MOST V”, która nigdy się nie odbyła.
Upamiętnienie: Pomnik na wzgórzu Dzielec, Izba Pamięci w OSP Słopnice.
Dojazd: Z Rabki droga nr 28, skręt w Zamieściu w kierunku Kamienicy.